Đuối nước là một trường hợp khẩn cấp – diễn ra thầm lặng chỉ trong tíc tắc và thường hay bị hiểu nhầm. Đây cũng là nguyên nhân gây tử vong phổ biến thứ 3 trên thế giới, nhất là đối với trẻ em. Tuy nhiên hiểu được cách phòng chống cũng như phản ứng nhanh sẽ có thể gia tăng được đáng kể tỷ lệ sống sót cho nạn nhân.

Thử hiểu biết của mình với bảng câu hỏi nhanh và nhận voucher 100.000 VNĐ từ Rumblefish Vietnam

Là những chuyên viên và giáo viên lặn của Rumblefish Vietnam trung tâm đào tạo 5* theo hệ thống , với hơn 10 năm đào tạo và tổ chức các hoạt động lặn với hơn 250 000 ca lặn không có sự cố. An toàn dưới nước là ưu tiên số 1 và là một phần không thể thiếu trong công việc hằng ngày của chúng tôi.
Ngoài phục vụ cho công việc của mình, chia sẻ kiến thức và đào tạo kỹ năng an toàn dưới nước và phòng chống đuối nước cũng luôn là một mối quan tâm mà Rumblefish muốn đóng góp cho cộng đồng

Định nghĩa và nguyên nhân

Đuối nước (drowning) được định nghĩa là hiện tượng suy hô hấp khi nạn nhân bị chìm hoặc ngâm trong nước. Các chuỗi sự kiện dẫn đến hiện tượng đuối nước có thể vô cùng đa dạng, từ thiên tai, tai nạn nơi có sông hồ kênh rạch, cho đến những tình huống không lường trước được khi bơi, lặn hoặc tham gia các môn thể thao dưới nước

Lầm tưởng 1: Đuối nước chỉ xảy ra ở chỗ nước sâu ! – Thực chất nạn nhân hoàn toàn có thể bị đuối nước trong chỉ 10cm nước – do có vật cản, đuối sức hay đùa giỡn. Đối với trẻ em và sơ sinh, chưa phát triển đầy đủ, đầu bé sẽ nặng hơn cơ thể và bé hoàn toàn có thể ngã vào bồn tắm, xô, chậu và không tự đứng dậy được

Dấu hiệu và triệu chứng của đuối nước

• Đầu ngửa ra sau : Nạn nhân đang cố giữ mũi và miệng ra khỏi nước
• Mắt mở to : mất tập trung, mất bình tĩnh
• Cố gắng hớp hơi: nạn nhân không thở được như bình thường
• Tay chân quơ quào: nạn nhân cố gắng nổi trên mặt nước, nhưng không hiệu quả
• Không di chuyển: hoặc di chuyển chậm, khó khăn trên mặt nước
Lầm tưởng 2: Không như những gì ta thường thấy trên phim ảnh, nạn nhân sẽ không vùng vẫy và kêu cứu do họ sẽ không đủ bình tĩnh, và lúc này chỉ đang cố gắng thở. Do đó, đuối nước thường diễn ra trong im lặng, và vô cùng quan trọng khi chúng ta chú ý theo dõi, nhận biết và phản xạ nhanh khi nạn nhân bắt đầu có dấu hiệu bất ổn dưới nước.

Nhận biết sớm, phản ứng nhanh

Đuối nước là tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, yếu tố thời gian là vô cùng quan trọng, trong khóa học Emergency First Response (EFR) – Rescue Diver các bạn sẽ được học các cột mốc quan trọng về thời gian. Thường các cột mốc này sẽ được tính bằng phút : 4 phút 6 phút và 10 phút khi não bị thiếu oxy – ảnh hưởng trực tiếp đến xác suất cứu sống được nạn nhân, cũng như các di chứng sau này. Nhận biết sớm, Gọi Cấp cứu sớm, tiến hành Sơ Cấp cứu (CPR) sớm và tiếp cận máy AED Sớm là một phần của chuỗi sinh tồn (Chain Of Survival) mà ta được học trong lớp EFR

Lầm tưởng 3: Tử vong do đuối nước không phải là do nước vào trong phổi mà là do não bị tổn thương hoặc hủy hoại do thiếu oxy – cơ chế tự bảo vệ của cơ thể khi đuối nước bao gồm co thắt nắp thanh quản, chống nước vào trong phổi, nước vào phổi là một rủi ro khi đuối nước, nhưng sẽ không phải là nguyên nhân chính gây tử vong, và cũng chính vì đó các động tác dốc ngược, đẩy nước ra khỏi phổi v.v… sẽ không hiệu quả bằng CPR đúng cách để duy trì được cho sự sống cho nạn nhân

Ưu tiên phao nổi, vật nổi giúp nạn nhân khỏi chìm

• Nếu có thể, tiếp cận nạn nhân từ bờ hay tàu và kéo nạn nhân về vùng an toàn
• Sử dụng dây, mái chèo, gậy cứu hộ dài cho nạn nhân kéo về tàu nếu có thể
• Nếu không tiếp cận được, hãy ném phao, áo phao phao tròn cứu hộ hoặc bất kỳ vật gì có khả năng nhẹ và nổi trong phạm vi của bạn ( Chai rỗng, thùng xốp v.v..)
• Chỉ xuống nước và tiếp cận nạn nhân nếu bạn được đào tạo bài bản, đủ công cụ hỗ trợ và luôn nhớ tiếp cận cũng như kiểm soát nạn nhân từ phía sau

Lầm tưởng 4: Học bơi giỏi để có thể cứu người khác ! Cứu hộ (Rescue) là những kỹ năng vô cùng chuyên biệt và cần được đào tạo bài bản. Các khóa học như PADI Rescue Diver, hoặc là các bài tập Rescue của Freediver hoặc các Rescue Workshop được thiết kế để cung cấp kỹ thuật cứu hộ hiệu quả nhất, tùy thuộc vào môi trường, địa hình, thể chất và tình trạng nạn nhân và vẫn GIỮ AN TOÀN CHO BẢN THÂN. Một người tuy với sức vóc nhỏ nhắn – nhưng lúc hoảng loạn với lượng adrenaline trong cơ thể và bản năng sinh tồn trỗi dậy có thể hoàn toàn nhấn chìm cứu hộ viên.

Ngay từ buổi đầu Rescue Diver được học cách tự đặt ra 3 câu hỏi
• Ta có cần xuống nước không?
• Đánh giá môi trường xung quanh ta: sóng biển, dòng chảy, người và công cụ hỗ trợ ?
• Khi phải xuống nước ta có đủ công cụ và kỹ thuật để không biến mình thành nạn nhân số 2 không?

Đưa nạn nhân ra khỏi nước và tiến hành Sơ Cấp Cứu đúng cách và vận chuyển sớm nhất đến với cơ sở y tế

Chu Kỳ cấp cứu ABCABS áp dụng cho đuối nước và các trường hợp CPR khác
– DRS.ABC khá thông dụng và dễ nhớ
– Hệ thống EFR đào tạo song song chu kỳ ABCABS – Nhấn mạnh mức độ quan trọng của việc không ngừng CHU KỲ
– Airway/ Assess : đường thở, kiểm tra, mở đường thở
– Breathing : nạn nhân có thở bình thường hay không – nếu còn thở thì chuyển sang tư thế hồi phục (Recover Position) để nạn nhân có thể nôn mà không ảnh hưởng đến đường thở
– Compression – Airway – Breathing : CHU KỲ ép tim – Mở đường thở – Hô Hấp nhân tạo. Tuyệt đối không dừng quá 10 giây, cho đến khi nạn nhân thở lại, ta không còn đủ sức hoặc bàn giao cho nhân viên y tế/ cơ quan chức năng đến hiện trường. Khi nạn nhân thở lại – đặt họ vào tư thế phục hồi và giữ ấm (xem bước kế tiếp)

Lầm tưởng 5: Ép tim vs. Hô hấp nhân tạo – Nếu trước đây ta được học ưu tiên ép tim thì những nghiên cứu gần đây cho thấy hô hấp nhân tạo góp một phần quan trọng trong chu kỳ CPR đối với nạn nhân đuối nước hơn so với nhũng trường hợp ngưng thở trên cạn khác (đau tim, đột quỵ điện giật v.v) do nạn nhân đuối nước cần được bổ sung oxy vào máu. Cũng vì vậy mà trong các khóa đào tạo Rescue Diver hoặc Freediver – các học viên được học cách thực hiện hô hấp nhân tạo trên mặt nước (rescue breaths). Ngoài chức năng chính là bổ sung oxy, rescue breaths trên mặt nước trong một số trường hợp có thể kích thích phản xạ thở (breath reflex) của nạn nhân.

Giữ ấm cho nạn nhân

Nước dẫn nhiệt nhanh hơn không khí gấp 20 lần, do đó ngay cả khi trong môi trường nước không lạnh, nạn nhân vẫn có khả năng mất thân nhiệt. Giữ ấm cho nạn nhân cũng một phần nhỏ giúp tuần hoàn của nạn nhân trở lại tốt hơn trong thời gian chờ đợi cấp cứu đến.
Lầm tưởng 6: Nạn nhân đã thở lại bình thường không cần phải đi cấp cứu! – Chết đuối cạn (dry drowning) do nước/ muối/ dị vật còn sót trong phổi là rủi ro rất thấp. Tuy nhiên các nạn nhân đã từng bất tỉnh dưới nước vẫn cần được sự theo dõi của y tế với các dấu hiệu như ho, khó thở, hành vi bất thường để tránh các trường hợp nhiễm trùng hoặc di chứng hô hấp

Đuối nước là trường hợp khẩn cấp và nghiêm trọng, tuy nhiên lại khá đơn giản để có thể phòng tránh

– Luôn giám sát trẻ em

– Tuân thủ các nguyên tắc an toàn cho tất cả mọi hoạt động dưới nước: những thói quen tốt như luôn mặc áo phao khi sử dụng phương tiện đường thủy, hiểu được các cờ báo hiệu khi tắm biển, tuân theo hướng dẫn của cứu hộ khi đi bơi giảm rất nhiều rủi ro khi tham gia các hoạt động dưới nước

– Lựa chọn các đơn vị cung cấp dịch vụ uy tín: Việt Nam được ưu đãi với đường bờ biển dài, với muôn vàn sông ngòi cũng đồng nghĩa với các hoạt động, địa điểm du lịch, thể thao sông nước cũng vô cùng phát triển. Tìm hiểu lựa chọn các dịch vụ an toàn, có kiểm soát, nhân sự được đào tạo, và phù hợp với trình độ của người tham gia cũng vô cùng quan trọng cho những chuyến trải nghiệm, khám phá, hoặc du lịch nghỉ dưỡng của gia đình mình.

– Tham gia các khóa học sơ cấp cứu: Có rất nhiều tài liệu ta có thể tham khảo, nhưng khó có thể thay thế được bằng các khóa học, bao gồm lý thuyết, kỹ năng, và tình huống giả lập. Khóa EFR là khóa đào tạo được thiết kế cho người cứu hộ không chuyên – dễ học – dễ nhớ – dễ làm và thực tế nhất. Emergency First Response cũng là một trong những chứng chỉ sơ cấp cứu và sơ cứu được công nhận rộng rãi nhất.

– Thay thế lo lắng bằng kỹ năng: Tâm lý là một yếu tố quan trọng trong phòng chống đuối nước vậy nên cũng đừng quá sợ hãi mà không cùng gia đình tham gia các hoạt động dưới nước. Làm quen với môi trường nước giúp chúng ta tự tin hơn, được đào tạo các kỹ năng dưới nước giúp chúng ta bình tĩnh hơn. Hạn chế trẻ tiếp xúc với môi trường nước thậm chí còn có tác dụng ngược, khiến chúng bỡ ngỡ khi tiếp xúc với môi trường nước sau này. Ngoài những lớp dành cho cứu hộ viên, giáo viên chuyên viên làm việc dưới nước, các chương trình trải nghiệm của chúng tôi từ Discover Scuba Diving, Discover Freediving, hay PADI Seal Team được thiết kế cho mọi người, thậm chí các bạn bơi chưa giỏi, có thể khám phá làm quen và trải nghiệm môi trường dưới nước một cách dễ dàng và an toàn nhất

Đây là tài liệu được tổng hợp từ các chương trình đào tạo từ Emergency First Response (EFR) cũng như các khóa PADI Rescue Diver và PADI Freediver. Bài viết chỉ có giá trị tham khảo và không thay thế được các khóa học với lý thuyết, thực hành và giả lập tình huống.

Hãy liên lạc với chúng tôi để được tư vấn bởi đội ngũ giáo viên và chuyên viên quốc tế, tìm ra khóa học phù hợp nhất cho bạn và gia đình

Phòng tránh đuối nước luôn là quan trọng nhất, nhưng kỹ năng cứu hộ và sơ cấp cứu sẽ luôn là một kỹ năng sống quan trọng mà chúng tôi chúc các bạn không bao giờ phải dùng